De basisverzekering vergoedt maximaal 180 minuten diëtetiek per jaar, maar voor 10 procent van de mensen met ondervoeding of onbedoeld gewichtsverlies is dat niet genoeg. Dat blijkt uit gegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn diëtetiek. In het kader van de dag van de diëtist (19 september) interviewden we Liesbeth Smit van diëtistenpraktijk Prima Voeding om te vertellen over de behandeling van ondervoeding in de diëtistenpraktijk.
Aantal mensen met ondervoeding gestegen
Uit het onderzoek blijkt ook dat het percentage cliënten met de diagnose ondervoeding of onbedoeld gewichtsverlies in de diëtistenpraktijk tussen 2020 en 2022 is toegenomen. In 2020 had 11 procent van de cliënten onbedoeld gewichtsverlies en in 2022 was dat toegenomen tot 15 procent. Het aandeel cliënten met ondervoeding is in diezelfde periode gestegen van 6 naar 7 procent. Ook Smit merkt dat ze meer cliënten met ondervoeding in de praktijk ziet. Smit vertelt dat zij en haar 6 collega’s bij mensen met ondervoeding vooral huisbezoeken doen. ‘Bij 1 van mijn collega’s hebben we standaard een halve dag per week ingepland voor huisbezoeken en ook andere collega’s hebben soms tussendoor een huisbezoek. Nieuwe cliënten met ondervoeding proberen we zo binnen 5 dagen met een diëtist te laten spreken. Als dat niet live lukt, dan plannen we alvast een telefonische intake in, zodat nieuwe cliënten niet lang hoeven te wachten op een eerste contactmoment.’ Smit vertelt dat huisartsen een huisbezoek kunnen aanvragen bij de praktijk. ‘Het gaat dan om mensen die niet zelfstandig naar een spreekuurlocatie kunnen komen. En eigenlijk zijn dat vrijwel altijd mensen met ondervoeding.’
Vaak contact
Smit ervaart dat de 3 vergoede uren diëtetiek in de praktijk te weinig zijn voor de behandeling van ondervoeding. ‘Met alleen de intake en de administratie rondom een eerste consult zoals een berekening van de voedingsintake, zijn we al 90 minuten bezig. Vaak bellen we cliënten een week later terug. Is alle informatie duidelijk, lukt het met de voedingsaanpassingen, bevalt de smaak van de drinkvoeding, moet er met thuis- of mantelzorg nog iets geregeld worden of hebben zij vragen? Voor zo’n telefonisch consult hebben we ook een half uur nodig. Meestal evalueren we hierna 1 keer per 4 weken en stellen we voedingsadviezen bij als dat nodig is. Maar je kunt je voorstellen dat de 3 vergoede behandeluren dan snel op zijn. Bij mensen die we liever langer in beeld houden, plannen we meestal meer tijd tussen afspraken in zodat ze gedurende meer maanden gebruik kunnen maken van de vergoede zorg.’ Smit schat in dat als ze cliënten met meer vergoede uren kunnen begeleiden, dit sneller en beter resultaat heeft. ‘Als we cliënten bijvoorbeeld 1 keer per 3 weken kunnen zien, is voeding meer top of mind en kunnen we cliënt, thuiszorg en mantelzorger beter adviseren. Dat we meer bereiken bij cliënten is goed en het geeft ons ook veel voldoening in ons werk. Daarnaast is er minder ongelijkheid, wat er nu wel is omdat een deel van de cliënten de extra zorg wel uit eigen zak kunnen betalen of vanuit een aanvullende verzekering en anderen niet.’
Behandeling is effectief
De behandeling van ondervoeding, bestaande uit dieetbehandeling met zo nodig medische drinkvoeding, resulteert in aanzienlijke netto kostenbesparingen; naar schatting 749 miljoen euro in het jaar van het optreden van de ondervoeding. Dat blijkt uit het rapport “Ondervoeding in de zorg: behandeling loont”. Elke geïnvesteerde euro in de behandeling levert 2,08 euro op. Uitgebreid naar een periode van vijf jaar, zorgt de behandeling van ondervoeding voor een totale netto kostenbesparing van 5,2 miljard euro. Smit ziet de voordelen van behandeling ook terug in de praktijk: ‘Wie beter gevoed is, heeft minder zorg nodig en herstelt sneller. Ik zie dat mensen fitter worden, meer spiermassa opbouwen, daardoor makkelijker de deur uit kunnen, minder eenzaam zijn en zelf boodschappen kunnen doen. Ook worden ze minder snel ziek.’ Voor een extra levensjaar in goede gezondheid (QALY) is Nederland volgens het rapport bereid om 20.000 euro tot 80.000 euro uit te geven. Ter vergelijking: het behandelen van ondervoeding kost 15.552 euro per QALY. Smit verwacht dat er nog een groep is die baat heeft bij meer vergoede uren en een goede behandeling van ondervoeding: ‘Mensen die beter gevoed zijn, leggen minder druk op mantelzorg. En dat zorgt er bijvoorbeeld weer voor dat mantelzorgers zich minder vaak ziekmelden op het werk. Goede behandeling van ondervoeding heeft op zoveel mensen effect!
