Hubert Andela is nu ruim 3 jaar directeur van ZuivelNL. Hij groeide op op een melkveebedrijf in Friesland en studeerde Zoötechniek aan Wageningen University & Research. Na onder andere functies bij het Productschap Vee en Vlees en het Productschap Pluimvee en Eieren is er dus nu weer een link met melkvee. Andela vertelt dat ZuivelNL sinds 2014 bestaat. De Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) en drie verenigingen van melkveehouders – waaronder LTO Nederland – hebben 10 jaar geleden ZuivelNL opgericht, voor hun gezamenlijke activiteiten. ‘Vanaf de oprichting is VNFKD al een partner van ZuivelNL.’ Volgens Andela staat het partnerschap open voor organisaties die in belangrijke mate actief zijn in of voor de Nederlandse melkveehouderij en zuivelindustrie.
Taken ZuivelNL
Andela vertelt dat ZuivelNL aanpakt wat de verenigingen van melkveehouders en zuivelverwerkers samen willen doen. Bijvoorbeeld omdat het taken zijn die een individueel bedrijf niet zelf geregeld krijgt. ‘Hierbij kun je onder andere denken aan het ontwikkelen van kwaliteitsregelingen. Zo hebben we een regeling waarmee melkveehouders kunnen aantonen dat de melk die ze leveren alleen afkomstig is van gezonde koeien. En met die regeling kunnen de zuivelverwerkers aantonen dat ze alleen melk aankopen van melkveehouders met gezonde koeien.’ ZuivelNL heeft daarnaast protocollen voor het bestrijden van virussen waar melkkoeien last van kunnen hebben. Andela: ‘Er zijn natuurlijk ziektes die je om wettelijke redenen moet bestrijden. Maar hier gaat het om een tweetal ziektes waarvan de overheid nog niet heeft gezegd dat je ze moet bestrijden, maar waarvan de sector heeft gezegd de virussen wel te willen bestrijden, omdat ze er veel schade van ondervinden. Dit zijn Infectieuze Bovine Rhinotracheïtis, ookwel IBD of koeiengriep genoemd, en Bovine virale diarree, afgekort BVD.’
Aanspreekpunt voor export
ZuivelNL heeft nog een andere belangrijke taak. ‘We zijn aanspreekpunt voor exportzaken’, vertelt Andela. ‘Zo’n 70-80% van de zuivelafzet van Nederland gaat naar de EU, maar we hebben ook export naar derde landen. Zeker kindervoeding- en medische voeding gaan vanuit hier de hele wereld over, omdat Nederland wereldwijd een goede naam heeft. Leden van VNFKD exporteren veel naar derde landen. De export van melk- en melkproducten naar derde landen (landen buiten de EU, red.) moet aan de sanitaire en veterinaire eisen van het betreffende land voldoen. Dit moet worden aangetoond met door nationale instanties afgegeven certificaten. Neem China, een land dat voor ons belangrijk is voor de export. China stelt allerlei eisen en wil daar verklaringen voor ontvangen, maar 3 jaar later kan het zomaar zijn dat de verklaringen moeten worden aangepast. De overheid voert hierover dan gesprekken met China, en wil aan de Nederlandse kant één aanspreekpunt. De brancheverenigingen als VNFKD, Gemzu en NZO hebben ZuivelNL hiervoor aangewezen, omdat we een neutrale plek zijn. Wij vormen dus de schakel tussen de leden van VNFKD en andere verenigingen en bedrijven en de overheid als het gaat om export- en importzaken.’
Herkomst melk
Andela geeft aan dat de herkomst van melk een actueel onderwerp is. Hij haalt China weer aan als voorbeeld, omdat dat land bijvoorbeeld wil weten wat de herkomst van melk is. ‘Die vraag is simpel gesteld, maar complex te beantwoorden. In een eindproduct kunnen namelijk wel ingrediënten zitten van 100 melkveehouders. En grondstoffen die deels vanuit andere EU landen of zelfs van buiten de EU komen. Doordat het beantwoorden van de vraag complex is, is het niet gek dat dit dossier al een paar jaar loopt. Er moet een goed protocol liggen waaruit blijkt dat bedrijven weten wat de herkomst is van hun ingrediënten. We willen van de hele keten weten waar ingrediënten vandaan komen. Stel je voor dat één tankauto langs drie boeren rijdt om melk op te halen en die melk vervolgens naar de fabriek brengt. In de fabriek gaat de melk in een tank waar ook melk van 20 andere boeren in zit. En zo kunnen vijf tanks samen, van dus wel 100 boeren, nodig zijn om producten te maken. De verwerker weet echter van welke melkveehouders melk is gebruikt en daarnaast zijn er monsters genomen bij alle melkveehouders voor de melk in de tank ging. De systemen zijn er op gericht dat alles vastligt, zelfs welke melk er op welk uur in de tank zat. Met de vraag waar komt de melk vandaan, kun je dus vanwege de complexiteit van de (inter)nationale zuivelketen erg druk zijn. Temeer omdat niet alleen Nederlandse melk wordt gebruikt. Dat geldt zowel voor VNFKD-leden die het eindproduct maken als voor hun leveranciers die de grondstoffen leveren.’
Klimaat en milieu
Uiteraard wil de zuivelsector ook bijdragen aan een beter klimaat en milieu door de verliezen van mineralen en de uitstoot van broeikasgassen en ammoniak naar bodem, water en lucht te verminderen. De melkveehouder is hierin een belangrijke schakel door te sturen op een efficiënte mineralenbenutting op het melkveebedrijf. In dit kader is in ZuivelNL-verband de KringloopWijzer ontwikkeld: een instrument dat de milieu- en klimaatprestaties op het bedrijf in beeld brengt zodat de melkveehouder informatie krijgt voor het nemen van managementmaatregelen. Andela licht toe dat samen met Wageningen University & Research ZuivelNL ervoor zorgt dat de resultaten van de KringloopWijzer wetenschappelijk zijn onderbouwd. ‘Wageningen University & Research onderbouwt de wetenschappelijke kant van het duurzaamheidsprogramma en wij zorgen dat boeren gegevens in kunnen vullen en toestemming geven voor verdere verwerking. De resultaten van de KringloopWijzer geven melkveehouders meer inzicht in hun bedrijfsvoering waardoor zij beter kunnen sturen op bijvoorbeeld een gezonde bodem en besparen op mestafvoer en kunstmestaankoop. En dit ligt weer ten grondslag aan programma’s die zuivelfabrieken gebruiken voor de inzet van logo’s als “On the Way to PlanetProof” en “Beter voor Boer en Natuur” op hun verpakkingen. Met ons programma kunnen de zuivelfabrieken het logo dus onderbouwen. We zijn hierbij niet de certificerende organisatie, maar we stellen de regeling ter beschikking en faciliteren.’
Boeiende sector
Andela is trots op het werk dat ZuivelNL verzet. ‘Het mooie aan onze organisatie vind ik dat we aan de ene kant onafhankelijk moeten opereren en aan de andere kant de bedrijven wel van dienst moeten zijn. Het is interessant om daar een goede mix in te vinden. We worden gefinancierd door de bedrijven en de sector, maar we moeten wel neutraal blijven. We bemoeien ons dus niet met eventuele concurrentie tussen bedrijven. De leden van de VNFKD opereren in een boeiende sector en het is indrukwekkend welke producten ze allemaal ontwikkelen. Dan is het extra mooi én boeiend om in dat proces een schakel te zijn.
